Zó draag je een Sinterklaasgedicht goed voor!
“Nu ga je het beleven, deze is voor jou!” Daar zit je dan, met op je schoot een grote surprise en in je hand een lang gedicht. Op de leuning naast je balanceert het schaaltje met de boterletter. Je moest het snel wegzetten toen je zwager met luide stem en plezier in z’n ogen jouw naam riep.
Het is de eerste keer dat je Sinterklaas viert bij je schoonfamilie en je was al gewaarschuwd dat zij ‘gedichten én surprises’ erg serieus nemen. Waar jij gisteren nog snel drie gedichten en een surprise in elkaar wist te zetten voor je partner, je schoonvader en die zwager die je eigenlijk helemaal niet kent, weet je dat je schoonfamilie hier al weken mee bezig is.
Je opent het gedicht. Drie vellen! Hier heeft iemand duidelijk veel werk in gestoken. Omdat je het goed wil voordragen, begin je met inlezen. De tekst ziet eruit als één grote bundeling losse regels: zelfs met de grootste moeite herken je hier geen rijmschema in. “Ho eens,” roept je zwager: “Hier lezen we onze gedichten direct voor. We willen je echte reactie zien!”
Vijf tips om je gedicht goed voor te dragen
Herkenbare situatie? Hier vijf tips voor een succesvolle entree bij je schoonfamilie. Oftewel: zó draag je een Sinterklaasgedicht goed voor.
- Zorg dat je er plezier in hebt! De paradox van perfectionisme: hoe perfecter je iets probeert te presenteren, hoe verkrampter en onnatuurlijker het vaak overkomt. We zien het keer op keer bij mensen die een verhaal neerzetten: pas als je er zélf van geniet, zullen anderen dat ook doen.
- Adem UIT voordat je je gedicht uitspreekt. Het is best spannend als ineens alle ogen op jou gericht zijn. Veel mensen zuigen hun longen dan in een reflex helemaal vol met lucht. Het effect: je stem kruipt helemaal omhoog naar je keel en klinkt erg fragiel. Je voelt je onwennig en komt onnodig zenuwachtig over.
- Geef alle aandacht aan de woorden die je op dát moment uitspreekt. Wanneer het mis gaat bij Sinterklaasgedichten? Zodra je tijdens het voordragen al in gedachten de volgende zin leest. Je verspreekt je of raffelt zinnen af, terwijl de nadruk bij rijm nu juist vaak ligt op het laatste woord.
- Zoek oogcontact aan het einde van de zin. Bij het voorlezen van z’n eerste Troonrede maakte Koning Willem-Alexander een beginnersfout: bij de laatste woorden van iedere zin keek hij al weer naar z’n blaadje. Dat kan jij beter bij je Sinterklaasgedicht: door bij de laatste woorden van een zin oogcontact te zoeken, verdubbel je de impact van je verhaal.
- Ga snel weer verder als je je een keer verspreekt. Hoe meer nadruk je zelf op een fout legt, hoe meer aandacht deze krijgt bij je publiek. In een vlek moet je niet wrijven: die les benadrukt Jack de Vries altijd bij politieke campagnes. Knoop die les in je oren bij het voordragen van je Sinterklaasgedicht – hopelijk is-ie niet nodig bij het uitpakken van je surprise.
En zó zorg je dat jouw gedicht goed wordt voorgelezen
We kunnen als amateurdichters veel leren van professionele speechschrijvers. Ook zij moeten regelmatig toezien hoe hun retorische meesterwerken verprutst worden door ministers of directeuren. Deze tips helpen bij een goede voordracht:
- Beschouw het NIET als jouw gedicht dat door een ander wordt voorgelezen, maar als het gedicht van een ander dat jij mag schrijven. Zorg dus dat jouw tekst aansluit bij het taalgebruik van de spreker en mijd woorden die de spreker zelf nooit zou gebruiken.
- Maak het rijmschema duidelijk in de lay-out. Bijvoorbeeld door regels die bij elkaar horen te laten inspringen. Voeg bovendien een witregel in wanneer je wisselt van onderwerp of rijmschema en schrijf met grote letters. Als je slachtoffer het blaadje verder van zich af kan houden, wordt het eenvoudiger om het gedicht vol overgave voor te dragen.
- Onderstreep woorden die nadruk verdienen en schrijf cruciale woorden gerust met HOOFDLETTERS. Zo help je een spreker om de juiste nadruk te leggen. Schrijf je jouw gedicht voor een onbenul die jaarlijks de simpelste gedichten om zeep helpt, onderstreep dan alle rijmwoorden.
- Geef met liggende streepjes (‘—’) waar de spreker een pauze kan (of moet) laten vallen. Zo is het leuk om de toehoorders te laten raden naar het rijmwoord aan het einde van de zin, zéker als je een verrassend alternatief hebt gevonden voor het meest voor de hand liggende woord. Timing is dan cruciaal.
Cadeautip!
Ben je nog op zoek naar een leuk cadeau voor Sinterklaas of Kerst? Op basis van alle artikelen in nrc.next schreven we het boek Ik krijg altijd gelijk: een handige verzameling trucs, tips en adviezen die je direct kunt toepassen om vaker te overtuigen. (Meer dan 15.000 exemplaren verkocht!)
Ook verkrijgbaar op o.a. BOL.com. Bij beide sites geldt: vandaag besteld, morgen in huis.
Het Financieele Dagblad: “Bijzonder lezenswaardig”
Toegankelijkheid: 
Toepasbaarheid: 
Filosofie Magazine: “Topboek voor een meeneemprijs!”
Hans Nijenhuis, hoofdredactie NRC: “Had ik dit boek maar twintig jaar eerder gelezen…”
maar wat doe je dan met moeilijk leesbare handgeschreven gedichten? (zoals ik zaterdag had)
Eventueel kun je meer tijd vragen. Leg uit dat je het handschrift niet eenvoudig kunt lezen en geef aan dat je het gedicht wel heel graag goed wil voordragen, omdat de schrijver van het gedicht dat verdient. Vraag of anderen het goed vinden dat je even in een minuut alvast inleest. Ik kan me niet voorstellen dat iemand daar een probleem mee heeft.